ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΡΙΣΕΙΣ 1929 ΑΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ

Το  1929   εκδηλώθηκαν  οι  οικονομικές  κρίσεις   στις  Ηνωμένες   Πολιτείες  της   Αμερικής, μετά   από  μία  μακρά  διακυβέρνηση  11  ετών  (1921 - 1932)   του Ρεπουμπλικανικού  Κόμματος  και  στη  Γερμανία  της  Δημοκρατίας της  Βαϊμάρης. Τα  έτη 1929, 1930  και 1931  συνεχίζει  το  Ρεπουμπλικανικό  Κόμμα  μέχρι  των  εκλογών  του 1932  να  κυβερνά, οπότε  ο  αμερικανικός  λαός  στρέφεται  προς  το Δημοκρατικό Κόμμα, όπου Πρόεδρος εκλέγεται ο Φραγκλίνος Ρούζβελτ για τέσσερις  τετραετίες,(1932,1936, 1940,1944).Η  προεδρική  θητεία  συνέχισης μέχρι τότε  ήταν εθιμική. Η καθιέρωση  της διετούς  θητείας    έγινε με  συνταγματική τροπολογία  το 1947.

        Η πολιτική σταθερότητα  του  δημοκρατικού  πολιτεύματος  των  ΗΠΑ  με  την  σαφή  διάκριση   των  τριών  εξουσιών: 1. Κοινοβουλευτικής. 2. Εκτελεστικής. 3. Δικαστικής, εξασφάλισε  την  αναγκαία  πολιτική σταθερότητα  για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης. Έτσι ώστε η οικονομία να ανακάμψει, ο Φασισμός του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου να αντιμετωπισθεί νικηφόρα και η Ελλάδα  να δεχθεί την οικονομική βοήθεια του Σχεδίου Μάρσαλ.

        Αντίθετα η Δημοκρατία της Βαϊμάρης (1919-1933) δεν άντεξε την οικονομική κρίση του 1929 και κατέρρευσε. Οι  ευρωπαϊκοί θεσμοί των  κοινοβουλευτικών  πολιτευμάτων δεν έχουν σαφή διάκριση των τριών εξουσιών πολιτικής σταθερότητας. Τη γερμανική οικονομική κρίση πολύ επηρέασε η αμερικανική οικονομική κρίση στον τομέα των εξαγωγών της ,  οι πολεμικές αποζημιώσεις και γενικά η συνθήκη των Βερσαλλιών (1919) του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όπου πυροδότησαν την πολιτική κρίση και την δημιουργία μιας ακραίας δεξιάς. Οι δημοκρατικοί θεσμοί αλώθηκαν. Και ο Πρόεδρος Χίντενμπουργκ το 1933 παραδίνει την Καγκελαρία στον Αδόλφο Χίτλερ, όπου κατέληξε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο με τις γνωστές καταστροφικές  συνέπειες σ’ ολόκληρο τον κόσμο.

        Ο Αριστοτέλης φαίνεται πως είναι ο δάσκαλος της Αμερικανικής Δημοκρατίας από τη σύστασής της σήμερα. Εδώ και δύο αιώνες στην Αμερική δεν υπήρξαν  στρατιωτικά πραξικοπήματα  και δικτατορίες, που γνώρισε ο υπόλοιπος κόσμος και αλλαγές ταμπέλας των πολιτικών κομμάτων. Το πολίτευμα της διάκρισης των τριών  εξουσιών παραμένει πάντα επίκαιρο: «Πολίτευμα δ’ έστι το κύριον των πόλεων (κρατών)» (Πολιτικά  Γ΄1279^α ), «Δημοκρατία δ’ έστι όταν είναι κύριον το πλήθος» (Πολιτικά Γ ‘1279β), «της  δε Ελευθερίας μετέχουσι πάντες» (Πολιτικά Γ ‘ 1280^α), «Ελευθερίας όλως ίσοι» (Πολιτικά 1280^α), «Υπόθεσις μεν ουν της δημοκρατικής πολιτείας Ελευθερία»(Πολιτικά ΣΤ΄1317^α) και «Ήκιστα μοχθηρόν έστι η Δημοκρατία»(Ηθικά Νικομάχεια1160β). Δηλαδή το «λιγότερο κακό είναι η Δημοκρατία».

                                                                                       ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ Π.ΚΑΖΑΝΑΣ

                                                                                                  Οικονομολόγος