ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΡΙΣΕΙΣ 1929 ΑΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ

                                                

 

    Γεράσιμου Π.Καζάνα,  Οικονομολόγου                     

       

         Το  1929   εκδηλώθηκαν  οι  οικονομικές  κρίσεις   στις  Ηνωμένες   Πολιτείες  της   Αμερικής, μετά   από  μία  μακρά  διακυβέρνηση  11  ετών  (1921 - 1932)   του Ρεπουμπλικανικού  Κόμματος  και  στη  Γερμανία  της  Δημοκρατίας της  Βαϊμάρης. Τα  έτη 1929, 1930  και 1931  συνεχίζει  το  Ρεπουμπλικανικό  Κόμμα  μέχρι  των  εκλογών  του 1932  να  κυβερνά, οπότε  ο  αμερικανικός  λαός  στρέφεται  προς  το Δημοκρατικό Κόμμα, όπου Πρόεδρος εκλέγεται ο Φραγκλίνος Ρούζβελτ για τέσσερις  τετραετίες,(1932,1936, 1940,1944).Η  προεδρική  θητεία  συνέχισης μέχρι τότε  ήταν εθιμική. Η καθιέρωση  της διετούς  θητείας    έγινε με  συνταγματική τροπολογία  το 1947.

        Η πολιτική σταθερότητα  του  δημοκρατικού  πολιτεύματος  των  ΗΠΑ  με  την  σαφή  διάκριση   των  τριών  εξουσιών: 1. Κοινοβουλευτικής. 2. Εκτελεστικής. 3. Δικαστικής, εξασφάλισε  την  αναγκαία  πολιτική σταθερότητα  για την αντιμετώπιση της οικονομικής  κρίσης.  Έτσι ώστε η οικονομία  να  ανακάμψει, ο Φασισμός του  Β΄ Παγκοσμίου  Πολέμου  να  αντιμετωπισθεί  νικηφόρα  και  η Ελλάδα  να  δεχθεί  την οικονομική βοήθεια του Σχεδίου Μάρσαλ.

        Αντίθετα η Δημοκρατία της Βαϊμάρης  (1919-1933)  δεν  άντεξε την οικονομική κρίση  του  1929  και  κατέρρευσε.  Οι  ευρωπαϊκοί   θεσμοί  των  κοινοβουλευτικών  πολιτευμάτων δεν έχουν σαφή διάκριση των τριών εξουσιών πολιτικής σταθερότητας. Τη  γερμανική  οικονομική  κρίση  πολύ επηρέασε  η αμερικανική  οικονομική κρίση στον τομέα  των εξαγωγών της ,  οι  πολεμικές  αποζημιώσεις  και γενικά  η συνθήκη των   Βερσαλλιών  (1919)  του   Α΄ Παγκοσμίου  Πολέμου,  όπου  πυροδότησαν  την πολιτική  κρίση  και  την  δημιουργία  μιας  ακραίας  δεξιάς. Οι δημοκρατικοί θεσμοί αλώθηκαν. Και ο Πρόεδρος Χίντενμπουργκ το 1933 παραδίνει την Καγκελαρία στον Αδόλφο  Χίτλερ, όπου  κατέληξε  στον  Β΄  Παγκόσμιο  Πόλεμο με  τις  γνωστές καταστροφικές  συνέπειες σ’ ολόκληρο τον κόσμο.

        Ο Αριστοτέλης φαίνεται  πως είναι ο δάσκαλος της  Αμερικανικής  Δημοκρατίας   από τη σύστασή της μέχρι  σήμερα. Εδώ και  δύο αιώνες  στην  Αμερική δεν υπήρξαν πραξικοπήματα  και   δικτατορίες, που  γνώρισε  ο  υπόλοιπος   κόσμος  και  αλλαγές ταμπέλας των πολιτικών κομμάτων. Το πολίτευμα της διάκρισης των τριών  εξουσιών παραμένει  πάντα  επίκαιρο: «Έστι δη τρία μόρια των πολιτειών πασών… έστι δε των τριών τούτων εν μεν τι το βουλευόμενον  περί  των κοινών,  δεύτερον  δε  το  περί τας αρχάς, τρίτον δε τι το  δικάζον» (Πολιτικά Δ΄ 1297^α), «Πολίτευμα  δ’ έστι  το  κύριον των  πόλεων (κρατών)» (Πολιτικά  Γ΄1279^α ), «Δημοκρατία δ’ έστι, όταν είναι κύριον το πλήθος» (Πολιτικά Γ ‘1279β), «της  δε Ελευθερίας μετέχουσι πάντες» (Πολιτικά Γ ‘ 1280^α),  «Ελευθερίας  όλως  ίσοι»  ( Πολιτικά  1280^α  ),  «Υπόθεσις  μεν  ουν  της δημοκρατικής πολιτείας Ελευθερία»(Πολιτικά ΣΤ΄1317^α) και «Ήκιστα μοχθηρόν έστι η  Δημοκρατία»  (Ηθικά   Νικομάχεια  1160β).  Δηλαδή  το  «λιγότερο  κακό  είναι  η Δημοκρατία».